โส ตสฺสา คตกาเล ตสฺส เตเชน ภีโต คนฺตฺวา ชีวิตํ เม สามิ เทหีติ ปาทมูเล อุเรน นิปชฺชิ, พฺยคฺโฆ ปน เตน กตกมฺมํ ทิสฺวา ตสฺมิํ จิตฺตํ นิพฺพาเปตฺวา มม สหายสฺส สาสนมาทายาคตสฺส ทุพฺภิตุํ น ยุตฺตนฺติ จินฺเตนฺโต ตํ สมสฺสาเสตฺวา คจฺฉ สมฺมาติ สุขํ เปเสสิฯ เอวญฺหิ สปฺปุริสสมาคโม นาม อิธ โลกปรโลเกสุ สุขาวโหเยว, วุตฺตํหิฯ
[5]
สพฺภิเรว สมาเสถ, สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺถวํ;
สพฺพตฺถ สนฺถโว เตน, เสยฺโย โหติ น ปาปิโยฯ
[6]
สุขาวโห ทุกฺขนุโท, สทา สพฺภิ สมาคโม;
ตสฺมา สปฺปุริเสเหว, สงฺคโม โหตุ ชนฺตุนํฯ
ตโต โส พฺยคฺโฆ เตน เมตฺตจิตฺตานุภาเวน กาลํ กตฺวา สคฺเค นิพฺพตฺโตติฯ
[7]
เอวํวิโธปิ ผรุโส ปรมํสโภชี;
พฺยคฺโฆ ทยายุปคโต สุคติํ สุเมโธ;
ตสฺมา กโรถ กรุณํ สตตํ ชนานํ,
ตํ โว ททาติ วิภวญฺจ ภเวสุ โภคนฺติฯ
พฺยคฺฆสฺส วตฺถุํ ปญฺจมํฯ
16. ผลกขณฺฑทินฺนสฺส วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา
สาวตฺถิยํ กิเรโก มนุสฺโส อุตฺตราปถํ คจฺฉามีติ อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน คิมฺหานมาเส มชฺฌณฺเห พหลาตเปน กิลนฺโต หุตฺวา รุกฺขจฺฉายํ ปวิสิตฺวา ตมฺพุลํ ขาทนฺโต ผลเก นิสีทิฯ อถ อุตฺตราปเถนาคจฺฉานฺโต เอโก ตเถว อาตเปน กิลนฺโต อาคนฺตฺวา ปุริมสฺส สนฺติเก นิสีทิตฺวา โภ ปานียํ อตฺถีติ ปุจฺฉิฯ อิตโร ปานียํ นตฺถีติ อาหฯ
อถสฺส โส มยฺหมฺปิ โภ ตมฺพุลํ เทหิ ปิปาสิโตมฺหิติ วตฺวาปิ น ลภิฯ จตุกหาปเณน เอกํ ตมฺพุลปณฺณํ กิณิตฺวา ลทฺโธ ตตฺเถว นิสีทิตฺวา ขาทิตฺวา ปิปาสํ วิโนเทตฺวา เตน อุปกาเรน ตสฺส สิเนหํ กตฺวา อตฺตโน คมนฏฺฐาน มคมาสิ, อถา ปรภาเค โส ปฏฺฏนํ คนฺตฺวา นาวาย วณิชฺชตฺถาย คจฺฉนฺโต สมุทฺทมชฺฌํ ปาปุณิฯ ตโต สตฺตเม ทิวเส นาวา ภิชฺชิฯ มนุสฺสา มจฺฉกจฺฉปานํ ภกฺขา ชาตาฯ โส เอว ปุริโส อโรโค หุตฺวา เอกํ ผลกขณฺฑํ อุเร กตฺวา สมุทฺทํ ตรติฯ อเถ ตโรปิ ตเถว นาวาย ภินฺนาย เสโส หุตฺวา สมุทฺทํ ตรนฺโต ปุริเมน สมาคมิฯ อถ เต สตฺตทิวสํ สมุทฺเท ตรนฺตา อญฺญมญฺญํ สญฺชานิํสุฯ เตสุ กหาปเณ ทตฺวา ตมฺพุลํ คหิโต เอกํ ผลกขณฺฑํ อุเร กตฺวา ตรติฯ อิตรสฺเสตํ นตฺถิฯ อถ โส กหาปเณ คเหตฺวา ทินฺนตมฺพุลมตฺตสฺโส ปการํ สริตฺวา อตฺตโน ผลกขณฺฑํ ตสฺส อทาสิฯ โส ตสฺมิํ สยิตฺวา ตรนฺโต ตํ ปหาย อคมาสิ, อปโร อนาธารเกน ตรนฺโต โอสฺสฏฺฐวิริโย อุทเก โอสีทิตุมารติฯ ตสฺมิํ ขเณ สมุทฺเท อธิวตฺถา มณิเมขลา นาม เทวธีตา โอสีทนฺตํ ตํ ทิสฺวา สปฺปุริโสติ ตสฺส คุณานุสฺสรนฺตี เวเคนา คนฺตฺวา ตํ อตฺตโน อานุภาเวน สมุทฺทตีรํ ปาเปสิฯ อิตรํปิ สา เอตสฺเสว คุณานุภาเวน ตีรํ ปาเปสิฯ อถ ผลเกโนติณฺณปุริโส ตํ ทิสฺวา วิมฺหิโต กถํ ปุรโต อโหสิ สมฺมาติ ปุจฺฉิฯ โส น ชานามิฯ อปิจ โข สุเขเนว ตีรํ ปตฺโตสฺมีติ อาหฯ อถ เทวธีตา ทิสฺสมานกสรีเรเนว อตฺตนา อานีตภาวํ อาโรเจนฺตี อาหฯ
[1]
โย มาตรํ ปิตรํวา, ธมฺเมน อิธ โปสติ;
รกฺขนฺติ ตํ สทา เทวา, สมุทฺเท วา ถเลปิ วาฯ
[2]
โย เจ พุทฺธญฺจ ธมฺมญฺจ, สํฆญฺจ สรณํ คโต;
รกฺขนฺติ ตํ สทา เทวา, สมุทฺเท วา ถเลปิ วาฯ
[3]
ปญฺจวิธํ อฏฺฐวิธํ, ปาติโมกฺขญฺจ สํวรํ;
ปาเลติ โย ตํ ปาเลนฺติ, เทวา สพฺพตฺถ สพฺพทาฯ
[4]
กาเยน วาจา มนสา, สุจริตฺตํ จรตี ธ โย;
ปาเลนฺติ ตํ สทา เทวา, สมุทฺเท วา ถเลปิ วาฯ
[5]
โย สปฺปุริสธมฺเมสุ, ฐิโต ธ กตเวทิโก;
ปาเลนฺติ ตํ สทา เทวา, สมุทฺเท วา ถเลปิ วาฯ
ตโต โส อาหฯ
[6]
เนว ทานํ อทาสาหํ, น สีลํ ปริปาลยิํ;
เกน เม ปุญฺญกมฺเมน, มมํ รกฺขนฺติ เทวตา;
ปุจฺฉามิ สํสยํ ตุยฺหํ, ตํ เม อกฺขาหิ เทวเตติฯ
เทวตา อาหฯ
[7]
อคาธา ปารเค ภีเม, สาคเร ทุริตา กเร;
ภินฺนนาโว ตรนฺโต ตฺวํ, หทเย กตฺวา กลิงฺครํฯ
[8]
ฐตฺวา สปฺปุริเส ธมฺเม, อตฺตาน มนเวกฺขิย;
ขณสนฺถวสฺส ปุริสสฺส, อทาสิ ผลกํ สกํฯ
[9]
ตํ ตุยฺหํ มิตฺตธมฺมญฺจ, ทานญฺจ ผลกสฺส เต;
ปติฏฺฐาสิ สมุทฺทสฺมิํ, เอวํ ชานาหิ มาริสาติฯ
เอวญฺจ วตฺวา สา เต ทิพฺพาหาเรน สนฺตปฺเปตฺวา ทิพฺพวตฺถาลงฺกาเรหิ อลงฺกริตฺวา อตฺตโน อานุภาเวน สาวตฺถินคเรเยว เต ปติฏฺฐาเปสิฯ ตโต ปฏฺฐาย ตเมว อารมฺมณํ กตฺวา เต ทานํ ททนฺตา สีลํ รกฺขนฺตา อุโปสถกมฺมํ กโรนฺตา อายุปริโยสาเน สคฺคปรายณา อเหสุํฯ
[10]
เอวํ ปริตฺตกุสเลนปิ สาครสฺมิํ,
สตฺตา ลภนฺติ สรณํ ขลุ เทวตาหิ;
ตุมฺเหปิ สปฺปุริสตํ น วินาสยนฺตา,
มา โภ ปมชฺชถ สทา กุสลปฺปโยเคติฯ
ผลกขณฺฑทินฺนสฺส วตฺถุํ ฉฏฺฐมํฯ
17. โจรสหายสฺส วตฺถุมฺหิ อยมานุปุพฺพีกถา
